منار بسطام؛ از زیباترین منارهای دوران سلجوقی - لیسون

در ایران نیز همانند بسیاری از منطقه ها دیگر جغرافیایی آثار و بناهای ارزشمند تاریخی بر جای مانده اند، یکی از آثار ماندگار و زیبا مناره ای آجری، در شمال ایران به نام منار بسطام است.

سمنان مهد عرفان اسلامی و زادگاه سه تن از بزرگ ترین عرفای تارخ ایران، بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و علاءالدوله سمنانی است، اما بیش از همه این ها بایزید بسطامی سلطان العارفین است که بر تارک عالم عرفان می درخشد. یکی از بخش های متصل به مجموعه بسطام، منار بسطام است که از زیبایی بی نظیری برخوردار است.

منار بسطام، در سال 514 هجری قمری به وسیله رضی الدین محمد عیسی (هشتمین وارث و جانشین بایزید) ساخته شد. پلکان های منار به صورت مارپیچی است و به وسیله روزنه هایی که در بدنه مناره تعبیه شده نور داخل آن تأمین می شود.

منار بسطام

یکی از بناها و آثار زیبای بر جای مانده از دوران سلجوقیان، درشمال ایران مناره ای زیبا به نام منار بسطام است که در طول حیات 900 ساله خود شاهد حوداث تلخ و شیرین بسیاری بوده و همچنان که معماری زیبا و دلگیر خود را در طول این دوران حفظ کرده است، به اثری ملی برای ایران و جاذبه ای گردشگری برای بخش بسطام شهرستان شاهرود، در استان سمنان تبدیل شده است.

شهرستان شاهرود در شمال شرقی استان سمنان و بخش بسطام هم در 6 کیلومتری شمال شرقی این شهرستان قرار گرفته است، جمعیت بخش بسطام کمی بیش از7000 نفر است؛ از تاریخ دقیق تاسیس آن نیز اطلاعات چندانی در دسترس نیست و تنها از روی آثار به جای مانده در منطقه باستان شناسان قدمت این منطقه به هشت هزار سال قبل از میلاد را نسبت می دهند.

شهر بسطام، با آن تاریخ کهن اش که همیشه پر بوده از سختی ها، خوشی ها و دوران اوج و سقوط، همیشه یکی از مهم ترین شهرهای خراسان بزرگ در دوران کهن و اکنون نیز یکی از جاذبه های مهم گردشگری بین المللی سمنان است.

این اثر به تاریخ 23 خرداد 1386 به عنوان اثر ملی ثبت شد؛ همچنین شهر بسطام با توجه به ماده هشت از قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی در همین جلسه به عنوان شهر نمونه گردشگری بین المللی مشخص و معرفی شد.

مشخصات معماری

منار بسطام در دوره سلجوقیان و بر اساس کتیبه کوفی اجری، در سال 514 قمری و با ارتفاع 14.5 متر ساخته شده است. مناره در ضلع شرقی مسجد بایزید و چسپیده به آن قرار گرفته است. نمای منار از چندین قسمت آجرکاری با رویه های گوناگون تشکیل شده است.

تناسب میان بخش های مختلف نشان از هنر بالای مردمان این سرزمین دارد که طول، عرض و کنار هم قرار دادن و رعایت اصول مهندسی در 900 سال پیش نشانی دیگر از اوج هنر و خلاقیت، زمام داران این سرزمین بوده است. در قسمت بالایی منار نیز چند ردیف آجر چینی مهندسی و هنری تاج منار را به وجود آورده اند.

پلکان های این منار با یک معماری هوشمندانه به صورت مارپیچی به دور منار، تا بالای منار پیچیده شده است. همچنین برای روشنایی مورد نیاز داخل سازه مهندسان آن زمان سوراخ هایی را دیواره های بدنه منار تدارک دیده اند و نور لازم را برای بنا به داخل سازه هدایت کرده اند.

وقتی در بالای سازه قرار می گیرید حرکت و تکان هایی منار دارد، که به وضوح قابل حس است. در نوشته کوتاهی که روی یک عکس قدیمی از این منار وجود دارد جمله ای با این مظمون نوشته شده است: آدم که بالای منار می رود و به قوت تکان می دهد منار حرکت می کند.

در هر گوشه از این سرزمین می توان این گنجینه ها و اثرات گران بها را دید و ما نیز میراث دار گذشتگان مان هستیم.دانلود ویدیو