تدبیری بیندیشیم تا این لذت از بین نرود - لیسون

حالا این جشنواره به خاتمه رسیده، کارها دیده شده و واکنش مخاطبان هم معین شده است. به همین علت سراغ چند تن از کارگردان های شرکت نماینده در جشنواره رفتیم و دیدگاه های آنان را جویا شدیم. همه آنها اما بر این نکته تاکید دارند که هیچ چیزی جای اجرای زنده تئاتر را نمی گیرد.

آنچه در ادامه می خوانید، گپ و گفت خبرنگاران با چند تن از شرکت نمایندگان است.

دست تماشاگر باز بود

فاطمه (ریحانه) باغبادی که با نمایش یه گوله ماه نقره ای در بخش کودک و نوجوان جشنواره شرکت دارد، می گوید: اول که بحث فضای مجازی مطرح شد، خیلی راضی نبودم ولی بعد از پخش آثار جشنواره متوجه شدم شیوه خوبی است. بویژه برای گروه های خارج از تهران که در دوره های قبلی به سختی می توانستند کارهای جشنواره را ببینند.

او یادآوری می نماید: به جز این در دوره های قبلی گاهی ساعت اجرای نمایش هایی که علاقه مند به تماشای آنها بودیم، تداخل می کرد و به ناچار باید یک نمایش را انتخاب می کردیم ولی در این دوره دست تماشاگر باز بود و فرصت زیادی برای تماشا کارها داشت.

باغبادی درباره ارزیابی فیلم نمایش خودش هم شرح می دهد: خودم فیلمبرداری نکردم و اگر این کار را نموده بودم، شاید فیلم با کیفیت تری تهیه می شد. ما عین اجرای زنده فیلمبرداری کردیم یعنی بدون کات دادن ولی کسانی که کات داده بودند، فیلم های بهتری به دست آورده بودند.

او که نمایش خود را برای گروه سنی کودک اجرا نموده است، درباره جذب تماشاگر این گروه سنی می گوید: سعی کردم رنگ و لعاب بیشتری به کار بدهم با استفاده از موسیقی، مخاطب را پای اجرا بنشانم ولی نمی دانم نظر تماشاگران کودک چه بوده است.

باغبادی درباره اجرای صحنه ای این نمایش هم می گوید: اگر این کار زنده اجرا می شد، حتما بازخورد بهتری می داشت چون ارتباط بدون واسطه با تماشاگر همواره نتیجه بهتری دارد بخصوص که نمایش من با ترکیبی از عروسک و بازیگر اجرا می شد ولی در فضای مجازی، بازیگران را حذف کردم چون حسم این بود که عروسک ها باید بیشتر دیده شوند. با این حال بسیار مشتاقم و امید دارم که همین نمایش را در قالب کار زنده روی صحنه ببرم.

همه در حال تجربه اندوزی بودیم

اما آرین ناصری مهر که با نمایش چطور برگردم خونه در بخش خردسال این دوره از جشنواره حضور داشته است، می گوید: یکسری نقدها به شکل برگزاری جشنواره در فضای مجازی منتشر شد که من هم می پذیرم چراکه تئاتر یعنی اجرا زنده ولی برگزاری جشنواره را در فضای مجازی به اسم اتفاقی مثبت تلقی می کنم زیرا می دانم هدف برگزارنمایندگان، روشن نگه داشتن چراغ نمایش عروسکی است و برگزاری جشنواره به این شکل به هیچ اسم کار راحتی نبوده است و می دانم اگر جشنواره به شکل حضوری برگزار می شد، ستاد برگزاری آن، کمتر به زحمت می افتادند. ولی در این شیوه ناچار شدند کارها را فیلمبرداری نمایند و با اصناف دیگری وارد همکاری شوند و ...

او که به اسم مربی تئاتر در آکادمی ها و مدارس فعالیت دارد، ادامه می دهد: به علت همین فعالیت، می دانم بچه ها در این مدت به فضای مجازی عادت نموده اند. ضمن اینکه بسیاری از دوستان هنرمند کوشش کردند در این دوره کرونایی با اجراهای لایو اینستاگرامی و شیوه های دیگر، تئاتر را زنده نگه دارند.

این کارگردان اضافه می نماید: نمایش ما روز اول فیلمبرداری شد و هم ما و هم دوستان تجربه کمتری داشتیم. شاید اگر روزهای بعدی فیلمبرداری می کردیم، کارمان پخته تر و با کیفیت تر می شد. به هر حال این حد ریسک، قابل پذیرش است. دوستان جشنواره هم که از فضا نیامده اند. همه ما در حال تجربه اندوزی بودیم.

ناصری مهر ادامه می دهد: برای ارایه تئاتر در فضای مجازی احتیاج به فیلمبرداری خاص و دکوپاژ و ... داریم. قبلا این نوع کارها را به اسم فیلم تئاتر می شناختیم. در آن تجربه ها، گروه فیلمبرداری چندین بار کار گروه نمایشی را دیده بود و به آن تسلط داشت ولی در شکل فعلی، سختی هایی بود و اگر بخواهیم بعدا این رویه را ادامه بدهیم، باید برایش تدابیری بیندیشیم.

ناصری مهر تاکید می نماید: قطعا به اجرای زنده فکر می کنم. هرچند در دوران کرونایی، گروه های سنی کودک و خردسال قدری به فضای مجازی خو گرفته اند ولی از بین رفتن حس و حال تئاتر، اجراگران و مخاطبان را اذیت می نماید.

این مربی درباره دشواری های تئاتر برای مخاطب خردسال شرح می دهد: همه گروه های سنی ویژگی های خود را دارند . چون مربی خردسال و کودک هستم، طبیعتا گرایشم اجرای تئاتر برای همین گروه های سنی است. من نمایش خود را بر اساس داستانی اجرا کردم که برای خردسالان بسیار مجذوب کننده است و فکر کردم این قصه به شکل تئاتر هم برایشان جالب و شگفت انگیزخواهد بود.

یک خیمه شب بازی آپارتمانی

رضا فقیهی، کارگردان نمایش آدم های با فرهنگ که در بخش فضای باز جشنواره حضور دارد، هم معتقد است: تئاتر چه در قالب کار محیطی و چه در قالب اجرای صحنه ای طبعا با مخاطب معنا پیدا می نماید ولی ممکن بود جشنواره به علت کرونا لغو گردد بنابراین بردن آن به فضای مجازی در این شرایط، اتفاق خوبی بود. هرچند معین نیست چند تماشاگر کارها را می بینند.

او که خود در پی اجرای زنده این نمایش است، درباره دیگر کارهای جشنواره سال جاری می گوید: سطح کیفی کارها خوب بود و نشان می داد به سمت تخصصی تر شدن می رویم.

فقیهی با اشاره به اینکه پیش از آغاز کرونا قرار بود بخشی به اسم فضای مجازی در فراخوان این دوره جشنواره گنجانده گردد، یادآوری می نماید: این ایده دبیر مرحوم جشنواره خانم گلزار محمدی است و حتی بعد در دوران پساکرونا هم باید حفظ گردد چون فضای مجازی نقش مهمی پیدا نموده و در زمینه نمایش عروسکی می تواند مفید باشد.

این کارگردان درباره کار خودش هم شرح می دهد: گرچه شیوه اجرایی ما به خیمه شب بازی بسیار نزدیک است، ولی قصه کاملا بروز است و در آپارتمان می گذرد.

امیدوارم روح گلزار از اجرای بچه ها راضی باشد

فاطمه جلیلی معز که با نمایش دستمال من زیر درخت آلبالو گم شده در این دوره از جشنواره حضور دارد، دیگر کارگردانی است که با او هم صحبت می شویم.

او که نمایش خود را با همسر و فرزندش آماده نموده، می گوید: به علت شرایط موجود، نمایش را به صورت خانوادگی آماده کردیم و خوشبختانه مسئله ای پیش نیامد و بازخورد خوبی هم از اجرای مان در فضای مجازی گرفتیم ولی جادوی صحنه و حسی که تماشای تئاتر دارد، با هیچ چیزی قابل قیاس نیست.

او با قدردانی از ستاد برگزاری جشنواره ادامه می دهد: آنها کوشیدند نفس تئاتر عروسکی برقرار بماند اما متاسفانه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان برگزار نشد. تعطیلی هر جشنواره به ضرر بدنه تئاتر است که درآمدشان از این راه تامین می گردد و علاقه شان هم همین حوزه است.

جلیلی معز با اشاره به بازی پسر 8 ساله اش در این نمایش اضافه می نماید: شاید حضور او سبب شد تماشاگران کودک بهتر با کار ارتباط برقرار نمایند.

این کارگردان درباره برگزاری جشنواره در فضای مجازی شرح می دهد: اتفاق خوبی بود ولی اصولی دارد که باید رعایت گردد به این معنا که باید فیلمبرداری تخصصی داشته باشیم و چارچوبی طراحی کنیم تا حس و حال تماشا سریال به مخاطب دست ندهد.

او یادآوری می نماید: دوره های گذشته همواره اقشاری بودند مانند افراد معلول که یا امکان حضور در جشنواره را نداشتند یا به سختی می توانستند نمایش ها را ببینند ولی برگزاری جشنواره در فضای مجازی سبب شد آنها هم راحت تر از قبل بتوانند تماشاگر کارها باشند. بنابراین بخش فضای مجازی در کنار اجراهای حضوری تئاتر خوشایند است منوط به اینکه تدابیری برایش داشته باشیم تا لذت تئاتر از بین نرود.

او ادامه می دهد: در این دوره، کارهایی که در تهران فیلمبرداری شده بودند، به علت امکانات و شناخت بیشتری که وجود داشت، کیفیت بالاتری داشتند و این موضوعی است که در دوره های بعدی باید مد نظر داشته باشیم.

جلیلی معز در خاتمه با قدردانی از ستاد برگزاری جشنواره، از گلزار محمدی، دبیر فقید این جشنواره یاد می نماید و می گوید: امیدوارم روح گلزار عزیز از اجرای بچه ها شاد باشد.