در آنالیز کیفیت زندگی در مناطق مختلف دنیا توسط اکونومیست اعلام شد؛ کاهش نمره تهران در سکونت پذیری، سه کشور میزبان شهرهای برتر - لیسون

به گزارش خبرنگاران بحران تغییرات آب و هوایی و اقدامات کشورها برای مقابله با آن و همچنین تنش های سیاسی درونی و بین المللی کشورها، دو پارامتر با بیشترین تاثیرگذاری بر رتبه کیفیت سکونتی شهرها در مقایسه با سایر پارامترهای تعیین سطح است. صندلی تهران تنزل نموده است.

واحد اطلاعات اکونومیست تازه ترین گزارش شاخص سکونت پذیری دنیای خود را برای سال 2019 منتشر کرد. بر اساس یافته های این گزارش، وین، پایتخت اتریش و مهد موسیقی، هنر، معماری های چشم نواز و کافه های منحصربه فرد توانست بار دیگر به عنوان سکونت پذیرترین شهر دنیا در رده نخست رتبه بندی 2019 بایستد. به گزارش گروه اقتصاد بین الملل، در شاخص سکونت پذیری دنیای، این واحد 140 شهر دنیا را بر مبنای 30 عامل در پنج حوزه اصلیِ ثبات و امنیت، مراقبت، بهداشت و درمان، فرهنگ و محیط زیست، آموزش و زیرساخت مورد ارزیابی قرار می دهد. پس از وین، شهرهای ملبورن، سیدنی، اوزاکا، کَلگِری، ونکوور، تورنتو، توکیو، کپنهاگ و آدلاید به ترتیب در رده های دوم تا دهم قرار دارند. در واقع به غیر از دو شهر اروپایی وین اتریش که در رده نخست و کپنهاگ دانمارک که در رده نهم ایستاده اند، مابقی 10 شهر برتر رتبه بندی سال جاری همگی از سه کشور استرالیا، کانادا و ژاپن هستند. در عین حال نرخ جرم وجنایت بالا و شرایط نامطلوب زیرساخت ها عواملی بودند که به رغم جذابیت های فرهنگی و گردشگری بالا، منجر به تنزل شهرهای عظیمی همچون لندن، نیویورک، و پاریس در لیگ سال جاری برترین شهرهای دنیا شدند. در انتهای این رتبه بندی، شهرهای دمشق، لاگوس و داکا به عنوان بدترین مکان های سکونت برای 2019 نام گرفته اند.

سکونت پذیرترین شهر دنیا در 2019

واحد اطلاعات اکونومیست واحد خواهر نشریه انگلیسی اکونومیست، جدیدترین گزارش سالانه خود را تحت عنوان شاخص سکونت پذیری دنیای 2019 منتشر کرد. در گزارش سال جاری، وین با کسب نمره تقریبا کامل 1/ 99 از 100 امتیاز ممکن، توانست صندلی نخست سال گذشته خود را حفظ کند. سال گذشته پایتخت اتریش پیروز شده بود به صدرنشینی هفت سال پیاپی ملبورن، شهر جنوبی و ساحلی استرالیا، سرانجام دهد. رتبه و نمره این دو شهر برتر نسبت به گزارش سال گذشته بدون تغییر مانده است. پس از این دو شهر، دیگر شهر استرالیایی، سیدنی، با بهبود 5/ 0 واحدی نمره و جهش دو پله ای در رده سوم رتبه بندی سال جاری قرار گرفته است. با توجه به اینکه هر دو شهر وین و ملبورن از نمره های بالایی در تمامی حوزه ها برخوردارند، به نظر تنها سیدنی است که می تواند صندلی آنها را در سال های آینده تصاحب کند.

سایر شهرهای برتر که بدون تغییر نمره نسبت به گزارش سال گذشته به ترتیب در رده های چهارم تا دهم ایستاده اند عبارتند از: اوزاکا (شهر عظیم بندری و مدرن ژاپن)، کَلگِری (شهر جنوبی کانادا)، ونکوور(شهر متراکم و خوش آب وهوای کانادا)، تورنتو (عظیم ترین شهر کانادا)، توکیو (پایتخت پرجمعیت ژاپن)، کپنهاگ (پایتخت ساحلی دانمارک) و آدلاید (شهر جنوبی استرالیا). بر این اساس کانادا، شمالی ترین کشور دنیا، و استرالیا، جنوبی ترین کشور دنیا، هر کدام با 3 شهر بیشترین سهم را از سکونت پذیرترین شهرهای دنیا دارند. در میان شهرهای آمریکا، اما بهترین رتبه متعلق به هونولولو واقع در هاوایی است که در رده 22 قرار گرفته است. در مجموع نمرات گزارش سال جاری نسبت به نسخه سال گذشته افزایش یافته است. ارزیابی های واحد اطلاعات اکونومیست از 140 شهر نشان می دهد 27 شهر توانسته اند در رتبه بندی سال جاری نمره خود را بهبود دهند، هر چند نمره 15 شهر نسبت به گزارش سال گذشته بدتر شده است.

عظیم ترین پیشرفت سال جاری مربوط به شهر سن خوآن پایتخت پورتوریکو بود که توانست خود را از رده 69 سال گذشته تا رتبه 20 بالا بکشد. البته این شهر پیشرفت خود را تا حد زیادی مدیون سرمایه گذاری در زیرساخت ها و خدمات درمانی پس از توفان ایرما و ماریا در سال 2017 است. سیدنی، تنها پیشرفت کننده 10 شهر برتر، نیز به لطف بهبود نمره در حوزه محیط زیست توانست در رتبه بندی سال جاری دو رده بالا بیاید. عمده کوشش های مدیران این شهر استرالیایی در راستای مقابله با اثرات تغییرات آب وهوایی بوده است، کوشش هایی که طبق برنامه سیدنی پایدار 2030 صورت می گیرد. در مقابل اما، وخیم تر شدن آلودگی هوا موجب شد شهر دهلی نو با سقوط 6پله ای تا رده 118 رتبه بندی سال جاری نزول کند، و قاهره پایتخت مصر نیز با دو پله نزول به رده 125 رتبه بندی سال جاری رسید. یکی از دلایل افزایش نمره کلی گزارش سال جاری باثبات تر شدن شهرهای دنیا بوده است. این امر عمدتا ناشی از کاهش تدریجی تهدیدات تروریستی پس از یک دوره پر از دلهره است. این بهبود در بعضی موارد قابل توجه بوده، مواردی که البته تعداد آنها معدود است (از جمله طرابلس پایتخت لیبی و جاکارتا پایتخت اندونزی). در واقع این بهبود ثبات برای همه شهرها تجربه نشد، از جمله پاریس که عملکرد ضعیفی در این حوزه دارد.

تظاهرات ضددولتی جلیقه زردها که از اواخر 2018 شروع شد، از عوامل اصلی نزول رتبه پاریس در حوزه ثبات و امنیت بوده است. تظاهرات در هنگ کنگ نیز که وارد هفته پانزدهم خود شده، مانند پاریس شرایط این شهر را در این حوزه وخیم تر نموده است. به گزارش واحد اطلاعات اکونومیست افزایش تنش ها میان آمریکا و ایران، عاملی برای کاهش نمره سال جاری تهران در حوزه امنیت و ثبات بوده است. نمره تهران در سال 2018 در این گزارش با 5 درصد افزایش به 8/ 50 رسیده و صندلی تهران نیز 128 از 140 شده است. برای سایر حوزه ها، وخیم تر شدن نمرات حوزه فرهنگ و محیط زیست منشأ نگرانی است. تعدادی از شهرها در اقتصادهای نوظهور (ازجمله دهلی در هند، قاهره در مصر و داکا در بنگلادش که از کیفیت پایین هوا رنج می برند) با بیشترین خطر آسیب های ناشی از تغییرات آب وهوایی روبرو هستند، امری که منجر به کاهش نمره سکونت پذیری آنها شده است. بر این اساس نبود کوشش های همکارانه برای مقابله با اثرات تغییرات آب وهوایی چشم انداز سکونت پذیری این شهرها را با تهدیدات بیشتر روبرو و اثرات پیشرفت در سایر حوزه ها (مانند آموزش و زیرساخت) را خنثی خواهد نمود.

با این حال به رغم تهدیداتی که تغییرات آب وهوایی متوجه سکونت پذیری شهرها می سازد، در سال های اخیر نمره شاخص کل بهبود یافته است: در پنج سال اخیر میانگین نمره سکونت پذیری شهرهای مورد آنالیز با افزایشی 5/ 0 واحدی به حدود 76 رسید. در یک سال گذشته، درگیری و بحران مالی از عوامل تعیین کننده شرایط بعضی شهرها بوده است. بر همین اساس نمره چهار حوزه (از 5 دسته بندی) شهر کاراکاس (پایتخت ونزوئلا) کاهش یافته، چرا که دولت این کشور ناتوان در ارائه خدمات اولیه به شهروندان خود بوده است. این باعث سقوط پنج پله ای رتبه این شهر در گزارش سال جاری، به رده 131 دنیا شد. حضور توکیو در میان شهرهای برتر اینشاخص نشان می دهد امکان ارتقای این ویژگی ها برای همه شهرها وجود دارد، هر چند حفظ چنین سطوحی از عملکرد در شهرهایی با اندازه مشابه چالش برانگیز است، به خصوص اینکه چنین شهرهایی پتانسیل بیشتری را برای جرم و تروریسم دارند. به همین خاطر است که سایر شهرهای عظیم دنیا در اقتصادهای توسعه یافته، نظیر لندن و نیویورک، نمراتی پایین تر از وین، ملبورن و توکیو در حوزه امنیت و زیرساخت گرفته اند.

فرمول تعیین رتبه

مفهوم سکونت پذیری ساده است. این مفهوم تعیین می نماید که کدام شهرهای دنیا بهترین و بدترین شرایط را برای زندگی دارند. ارزیابی سکونت پذیری شهرها، کاربردهای متعدد دارد، از مقایسه پیشرفت توسعه شهرها با الگوهای برتر گرفته تا تعیین مزایا ودستمزد نیروی کاری که به شعب بین المللی فرستاده می شوند. برای مثال شرکت ها عموما برای نیروی کاری که به شهرهای با شرایط زندگی سخت منتقل می شوند مزایا و حقوق اضافی در نظر می گیرند. بر این اساس واحد اطلاعات اکونومیست سکونت پذیری 140 شهر اصلی دنیا را بر مبنای 30 عامل کمی و کیفی در پنج حوزه اصلی ثبات و امنیت، مراقبت بهداشتی، فرهنگ و محیط زیست، آموزش و زیرساخت مورد ارزیابی قرار می دهد. براساس این ارزیابی ها، رتبه هر عامل برای هر شهر به ترتیب به پنج شکل ایده آل یا قابل قبول، قابل تحمل، ناخوشایند، ناپسند و غیرقابل تحمل تعیین و سپس به مقیاس یک (غیر قابل تحمل) تا 100 (ایده آل) تبدیل می گردد. بر این اساس شهرهایی که نمره بالای 80 می گیرند به ندرت در استانداردهای زندگی با چالش روبرو می شوند، در حالی که شهرهای با نمرات کمتر از 50 با محدودیت های شدید روبه رو هستند.30 عامل مورد ارزیابی در پنج حوزه به توضیح زیر است:

حوزه 1. ثبات و امنیت با وزن 25 درصدی در نمره کل: میزان جرم های جزئی، میزان جرم های خشونت بار، تهدید تروریسم، تهدید جنگ نظامی و تهدید ناآرامی های اجتماعی.

حوزه 2. مراقبت های بهداشت و درمان با وزن 20 درصدی در نمره کل: دسترسی به مراقبت بهداشت و درمان خصوصی، کیفیت مراقبت بهداشت و درمان خصوصی، دسترسی به مراقبت بهداشت و درمان عمومی، کیفیت مراقبت بهداشت و درمان عمومی، دسترسی به داروهای بدون نسخه و شاخص های کلی مراقبت بهداشت و درمان.

حوزه 3. فرهنگ و محیط زیست با وزن 25 درصدی در نمره کل: رتبه رطوبت و دما، ناراحتی آب وهوایی گردشگران، سطح فساد، محدودیت های اجتماعی و مذهبی، میزان سانسور، دسترسی به امکانات ورزشی، دسترسی به امکانات فرهنگی، موادغذایی و نوشیدنی، کالاها و خدمات مصرف کنندگان.

حوزه 4. آموزش با وزن 10 درصدی در نمره کل: دسترسی به آموزش خصوصی، کیفیت آموزش خصوصی و شاخص های آموزش عمومی.

حوزه 5. زیرساخت با وزن 20 درصدی در نمره کل: کیفیت شبکه جاده ای، کیفیت حمل ونقل عمومی، کیفیت ارتباطات بین المللی، دسترسی به مسکن باکیفیت و مناسب، کیفیت عرضه انرژی، کیفیت عرضه آب و کیفیت ارتباطات مخابراتی.