واکسن کرونا در چه شرایطی اپیدمی را کنترل می کند؟ - لیسون

به گزارش خبرنگاران، دکتر میرشهرام صفری، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مصاحبه با ایسنا با اشاره به مهمترین دلایل تمرکز دانشمندان بر روی تولید واکسن موثر کرونا در مقایسه با کشف داروی جدید، اظهار کرد: تولید داروی جدید در مقایسه با واکسن بحث بسیار پرچالش تری است؛ چراکه در رابطه با واکسن یک بیماری به صورت بالقوه وجود دارد که دانشمندان و متخصصان تا حدود زیادی با ماهیت، مشخصه ها و عوارض آن آشنایی دارند و واکسن نیز نمونه تضعیف شده همان ویروس است، درحالی که دارو یک ترکیب شیمیایی جدید با فرمولاسیون جدید و عوارض ناشناخته بوده و ایمنی و اثرگذاری آن در مقایسه با واکسن پایین تر است.

این فوق دکترای علوم اعصاب با بیان اینکه تولید داروی جدید با عوارض ناشناخته ای همراه است، ادامه داد: طی این مدت محققان و متخصصان تا حدودی با عوارض ویروس کرونا آشنا شده اند، لذا تزریق ویروس غیرفعال و چندین برابر ضعیف شده به صورت واکسن تنها می تواند به بروز همان عوارض قبلی ولی چندین برابر ضعیف تر منجر شود. این در حالیست که در دارو ترکیبات شیمیایی جدید و بدون شناسایی عوارض تولید شده و بررسی تاثیر آن در نژادها و گروه های مختلف افراد، به مطالعات طولانی مدت نیاز دارد.

وی با بیان اینکه طراحی و تولید داروی جدید همچنین فرایند بسیار زمانبری است، ادامه داد: با وجود تلاش محققان و دانشمندان در سراسر دنیا، هنوز داروی جدید و موثری به صورت اختصاصی برای کووید 19 به بازار نیامده و اکثرا نهایتا به اواخر فاز دوم تولید دست یافته اند. از طرف دیگر اثرگذاری واکسن در کنترل بیماری و اپیدمی بیشتر است، چراکه از طریق واکسن از بروز بیماری پیشگیری می شود، ولی در دارو ابتدا فرد بیمار شده و سپس نسبت به درمان اقدام می شود، لذا تمرکز دانشمندان بر کشف واکسن موثر کرونا، منطقی و به صرفه تر بوده و نقش بسزایی در کنترل و مدیریت اپیدمی ایفا می کند.

این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه این شرایط البته در مورد تغییر کاربری داروهای قدیمی و بررسی اثرگذاری آن بر بیماری کووید 19 متفاوت است، اعلام کرد: تغییر کاربری داروهایی که پیش از این برای بیماری های دیگر تولید و تایید شده، روشی ایمن و کاربردی است، همانگونه که تا کنون درباره چندین دارو مطالعاتی اجرا شده و نتایج آن منتشر شده، به همین دلیل اخیرا اثرگذاری داروی رمدسیویر در درمان بیماری کرونا تایید شده و به عنوان اولین دارویی که در درمان کووید 19 تاییدیه FDA را گرفته، معرفی شده است.

واکسن کرونا تحت چه شرایطی اپیدمی را کنترل می کند؟

دکتر صفری در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا واکسن قادر به کنترل و توقف کامل اپیدمی خواهد بود، توضیح داد: اثربخشی واکسن در کنترل اپیدمی به میزان کارآمدی و درصد ایجاد ایمنی آن در افراد یک جامعه بستگی دارد.

وی با بیان اینکه کارآمدی واکسن در کنترل اپیدمی تحت شرایطی محقق می شود، اظهار کرد: در صورتی که حاصل ضرب درصد کارایی واکسن در درصد واکسیناسیون جمعیت حداقل برابر با 60 باشد، واکسن کارآمد خواهد بود؛ به عبارت دیگر اگر واکسن تولید شده 60 درصد کارایی داشته باشد برای کنترل اپیدمی باید کل جمعیت یک کشور را واکسینه کنیم و اگر واکسن تولید شده 100 درصد کارایی داشته باشد (یعنی تزریق آن در همه افراد ایمنی صد درصدی ایجاد کند)، تزریق آن به 60 درصد جمعیت یک جامعه نیز کارآمد بوده و به کنترل اپیدمی منجر می شود. بنابراین یا واکسن 100 درصدی در 60 درصد جمعیت یا واکسن 60 درصدی در 100 درصد جمعیت؛ هر چقدر واکسن ناکارامدتر باشد، درصد افراد واکسینه شده باید بیشتر شود و بالعکس.

دستکاری پروتئین های ویروس کرونا و بدن انسان برای کشف داروی جدید

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه با اشاره به آخرین تحقیقات و مطالعات اجرا شده در حوزه کووید 19، اظهار کرد: بر اساس مطالعه ای که اخیرا در مجله ساینس منتشر شده، 200 دانشمند برجسته پس از شناسایی 29 پروتئین اصلی ویروس کرونا، تک تک آنها را با هدف بررسی عملکرد در تکثیر ویروس و احتمال هدف گیری آنها برای درمان بیماری، دستکاری کردند.

این فوق دکترای علوم اعصاب با بیان اینکه این مطالعه تنها با هدف بررسی علمی اجرا شده و هنوز به کشف خاصی منتهی نشده است، گفت: البته بر اساس نتایج این طرح، داروهای جدیدی نیز پیشنهاد شده که می تواند در کنترل بیماری اثرگذار باشد.

این محقق با اشاره به سایر ابعاد این مطالعه و بررسی انواع مختلف پروتئین های بدن انسان، اعلام کرد: بر اساس این مطالعه 332 پروتئین بدن انسان با هدف شناسایی پروتئین های موثر در کنترل، تکثیر و بیماری زایی ویروس مورد بررسی و دستکاری قرار گرفت؛ مطالعه بزرگ و ارزشمندی که امیدی تازه برای کشف دارو و درمان جدید کووید 19 محسوب می شود.

صفری همچنین با اشاره به کارهای تحقیقاتی سراسر دنیا برای کشف اثرگذاری داروهای قدیمی در درمان کرونا، اعلام کرد: اخیرا محققان هنگ کنگی طی مطالعه ای متوجه شدند که یکی از داروها موسوم به رانیتیدین بیسموت سیترات خاصیت ضدکرونایی دارد. با این حال اعلام نتیجه قطعی این مطالعه به انجام و تایید کارآزمایی های بالینی بستگی دارد.

شرایط دارو برای بیماران بدحال کرونایی

صفری درباره شرایط دارو برای بیماران بدحال کرونایی نیز، اظهار کرد: در حال حاضر لیست متنوعی از داروها با تاثیرات نسبی در فازهای مختلف بیماری استفاده می شود، به عبارت دیگر اگر بیماری را به 3 فاز اولیه به عنوان فاز تکثیر، فاز دوم به عنوان فاز پیش تنفسی و تنفسی و فاز سوم یا فاز حاد بیماری تقسیم کنیم، برای هر کدام از این فازها داروهای خاص و متنوعی در دنیا استفاده می شود.

این محقق مرکز تحقیقات اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه البته هنوز داروی اختصاصی کووید 19 تولید و معرفی نشده است، گفت: با این حال خبر خوب این است که بر اساس آخرین مطالعات اجرا شده در امریکا، با همین داروها و تکنولوژی موجود، نسبت به 4 ماه گذشته یک افت محسوس از 28 درصد به حدود 8 درصد در کنترل میزان مرگ و میرهای ناشی از کرونا در بین بیماران بستری در بیمارستان ها داشته ایم.

کاهش میزان مرگ ومیر در بین بیماران بستری

وی با بیان اینکه با روش های در پیش گرفته شده، در هشت ماه گذشته میزان مرگ و میر در بین بیماران بستری در بیمارستان های ایران نیز کاهش یافته است، اظهار کرد: درصد بالای مرگ و میر این روزها به خاطر آمار بالای ابتلاست که به همین میزان درصد بستری و مرگ و میر نیز افزایش پیدا کرده است.

وی با اشاره به برخی از متدها و روش های استفاده شده برای کاهش میزان مرگ و میر در بین بیماران کرونایی، گفت: اصلاح نحوه خواباندن بیماران در آی سی یو، استفاده از داروهای ضد لخته در پروتکل های درمانی، استفاده از ونتیلاتور برای بیماران خاص، تغییرات پروتکل های دارو درمانی و چندین روش دیگر از میزان مرگ و میر بیماران بستری در بخش های ویژه کشور کاسته است.

این محقق و فوق دکترای علوم اعصاب در خاتمه ضمن هشدار نسبت به افزایش تصاعدی میزان مبتلایان و ضرورت اعمال مداخلات جدی تر از سوی مردم و مسؤولان، اعلام کرد: مدل های پیش بینی کننده شیوع بیماری، پیش از این شرایط موجود و افزایش تصاعدی، میزان مبتلایان را پیش بینی کرده بود؛ به عبارت دیگر اگر تعداد مبتلایان به همین نسبت فعلی افزایش پیدا کند، طی یک ماه اختلاف بین هفته سوم و چهارم با هفته اول و دوم به عدد بسیار بالایی می رسد؛ لذا در این شرایط افزایش سطح رعایت پروتکل ها از سوی مردم و اعمال مداخلات جدی تر از سوی مسؤولان یک ضرورت جدی و اجتناب ناپذیر است.